Việc phân biệt bằng đại học giả và thật đang trở thành mối quan tâm hàng đầu của các nhà tuyển dụng và cơ quan quản lý. Với sự phát triển của công nghệ, việc làm giả bằng cấp ngày càng tinh vi, khiến cho việc nhận biết trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách phân biệt bằng đại học giả và thật một cách chính xác và hiệu quả nhất.
Tình trạng làm giả bằng đại học hiện nay
Theo các chuyên gia giáo dục, tình trạng làm giả bằng đại học đang ngày càng phổ biến và tinh vi. Các trường đại học hàng năm nhận được rất nhiều yêu cầu xác minh văn bằng từ các đơn vị bên ngoài. Đặc biệt, có những đợt cao điểm mà các trường phát hiện hơn 20 bằng giả chỉ trong một đợt xác minh.
Công nghệ làm bằng giả hiện nay sử dụng máy móc vô cùng tiên tiến, khiến việc phân biệt bằng đại học giả và thật trở nên khó khăn với người bình thường[1]. Nhiều dịch vụ áp dụng công nghệ in từ phôi bằng thật, tạo ra sản phẩm có độ chính xác cao và chuyên nghiệp. Điều này đòi hỏi người kiểm tra phải có kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm để nhận biết.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng bằng giả
Nhu cầu có bằng cấp để xin việc làm, thăng tiến trong công việc là động lực chính khiến nhiều người tìm đến dịch vụ làm bằng giả. Áp lực cạnh tranh trong thị trường lao động ngày càng tăng cao. Nhiều vị trí công việc yêu cầu bằng đại học làm điều kiện bắt buộc.
Thời gian và chi phí để học lấy bằng thật khá cao cũng là lý do khiến một số người chọn con đường tắt. Tuy nhiên, việc sử dụng bằng giả tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý nghiêm trọng. Người sử dụng có thể bị xử phạt hành chính hoặc thậm chí hình sự tùy theo mức độ vi phạm.
Các phương pháp phân biệt bằng đại học giả và thật hiệu quả
Để phân biệt bằng đại học giả và thật một cách chính xác, cần áp dụng nhiều phương pháp khác nhau. Mỗi phương pháp có những ưu điểm và hạn chế riêng. Việc kết hợp nhiều cách sẽ cho kết quả tối ưu nhất trong quá trình kiểm tra.
Theo các chuyên gia, không có cách nào để phân biệt bằng thật – bằng giả chỉ bằng mắt thường. Bằng giả hiện nay được làm như bằng thật. Chỉ có cách phân biệt duy nhất là truy cập vào dữ liệu của các trường để xác minh.
Xác minh trực tiếp tại trường đại học
Đây là phương pháp chính xác nhất để phân biệt bằng đại học giả và thật. Sau khi tốt nghiệp, nhà trường có trách nhiệm lưu lại tên và hồ sơ gốc của sinh viên[1]. Các đơn vị có thể đến trực tiếp trường để xác minh hoặc gửi công văn yêu cầu.
Cách làm này mất khá nhiều thời gian, thường khoảng 1 tuần để có kết quả. Tuy nhiên, đây lại là cách nhận biết bằng đại học thật hay giả chính xác nhất. Trong trường hợp xác minh mà không có hồ sơ gốc tại trường, có thể nhận định đó là bằng giả.
Kiểm tra qua website của trường
Nhiều trường đại học hiện nay đã cung cấp dữ liệu tra cứu văn bằng ngay trên trang web chính thức. Chỉ cần gõ một vài thông tin là có thể xác minh ngay đó là bằng thật hay giả. Đây là phương pháp nhanh chóng và tiện lợi nhất.
Việc tra cứu trực tuyến giúp tiết kiệm thời gian và chi phí đáng kể. Các nhà tuyển dụng có thể kiểm tra tính xác thực của văn bằng chỉ với vài cú nhấp chuột[4]. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường đều có hệ thống tra cứu trực tuyến hoàn chỉnh.
Nhận biết qua đặc điểm hình thức của bằng cấp
Mặc dù công nghệ làm giả ngày càng tinh vi, vẫn có những đặc điểm hình thức giúp phân biệt bằng đại học giả và thật. Việc quan sát kỹ lưỡng các chi tiết nhỏ có thể phát hiện ra những dấu hiệu bất thường. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ mang tính tham khảo và cần kết hợp với các cách khác.
Người có kinh nghiệm làm công tác cấp phát văn bằng có thể phát hiện bằng mắt thường. Mỗi trường đều có những dấu hiệu riêng và đặc điểm nhận dạng. Nếu không chắc chắn, chỉ cần kiểm tra hồ sơ gốc là phát hiện ngay bằng thật hay giả.
Kiểm tra kích thước bằng cấp
Kích thước bằng đại học là đặc điểm bên ngoài có thể phân biệt được sự khác biệt qua mắt thường[3]. Theo quy định, kích thước tiêu chuẩn của bằng đại học là 21cm x 14,5cm và có 4 trang. Nếu bằng có kích thước không trùng khớp với tiêu chuẩn thì chắc chắn đó là bằng giả.
Tuy nhiên, hiện nay các dịch vụ đều áp dụng công nghệ in tinh vi và làm bằng từ phôi thật. Việc nhận dạng thông qua kích thước không còn hiệu quả như trước. Do đó, cần kết hợp với các phương pháp khác để có kết quả chính xác.
Phân tích chữ ký trên bằng
Chữ ký là yếu tố dễ nhận dạng nhất vì việc giả dạng chữ ký bằng tay rất khó. Chữ ký thật thường có đường nét thanh mảnh và nối liền nhau, tạo nên sự dứt khoát[13]. Ngược lại, chữ ký giả thường có nét đậm hơn và đứt quãng, thiếu sự chuyên nghiệp.
Phương pháp phổ biến để phát hiện bằng đại học giả là kiểm tra chữ ký trên bằng. Tuy nhiên, công nghệ làm bằng giả ngày càng hiện đại và tinh vi. Việc phân biệt qua chữ ký trở nên khó khăn và mất thời gian hơn.
Kiểm tra màu sắc và phông chữ
Theo quy định, một tấm bằng đại học có 4 trang với màu sắc và phông chữ cụ thể[3]. Trang 1 và trang 4 có nền màu đỏ, tông chữ màu vàng. Trang 2 và trang 3 có nền màu vàng, tên bằng màu đỏ, hoa văn hình viền màu vàng đậm.
Các chữ mang thông tin và nội dung khác có màu đen. Trang 2 mang hình ảnh trống đồng được in chìm. Chính giữa trang 3 có hình quốc huy in chìm. Việc kiểm tra những chi tiết này giúp phân biệt bằng đại học giả và thật hiệu quả hơn.
Quan sát logo và hoa văn
Logo của trường và các hoa văn trang trí trên bằng cần được kiểm tra kỹ lưỡng. Nếu chữ và logo bị mờ, lem màu thì đó có thể là dấu hiệu của bằng giả[12]. Việc so sánh với bằng thật khác cùng trường sẽ giúp phát hiện sự khác biệt.
Chất lượng in ấn của logo và hoa văn trên bằng thật thường rất sắc nét và rõ ràng. Các đường nét được thể hiện chính xác và không bị nhòe. Bằng giả thường có chất lượng in kém hơn, dễ nhận biết khi quan sát kỹ.
Sử dụng máy soi chuyên dụng để kiểm tra
Máy soi bằng giả là thiết bị chuyên dụng có thể phát hiện các yếu tố bảo mật trên bằng đại học. Đây là một trong những phương pháp phổ biến nhất để kiểm tra tính xác thực[12]. Tuy nhiên, không phải đơn vị nào cũng có điều kiện trang bị loại thiết bị đắt tiền này.
Các đơn vị như trường học hay cơ quan có thẩm quyền về cấp bằng thường trang bị máy soi. Thiết bị này có thể phát hiện tem chống giả, dạ quang và các chi tiết bảo mật khác. Kết quả kiểm tra bằng máy soi có độ chính xác rất cao.
Các tính năng của máy soi bằng
Máy soi bằng chuyên dụng có thể phát hiện nhiều yếu tố bảo mật mà mắt thường không thể nhận ra. Bao gồm tem 7 màu, dạ quang, mực in đặc biệt và các chi tiết in chìm. Những yếu tố này rất khó làm giả với công nghệ thông thường.
Ngoài ra, máy còn có thể kiểm tra độ dày của giấy, chất lượng mực in và các đặc tính vật lý khác. Việc sử dụng máy soi giúp phân biệt bằng đại học giả và thật một cách nhanh chóng và chính xác. Tuy nhiên, chi phí đầu tư cho thiết bị này khá cao.
Kiểm tra số hiệu và thông tin trên bằng
Trên mỗi bằng đại học luôn có số hiệu và năm tốt nghiệp. Các số hiệu này được lưu vào sổ hồ sơ gốc và lưu trữ tại trường đại học nơi tốt nghiệp. Khi số hiệu làm căn cứ phân biệt thì mức độ chính xác sẽ là 100%.
Tuy nhiên, việc áp dụng căn cứ này cần phải đến tại trường đại học để xác nhận. Điều này khá tốn thời gian và công sức. Nhưng đây là phương pháp đáng tin cậy nhất để phân biệt bằng đại học giả và thật.
Tra cứu cơ sở dữ liệu trực tuyến
Nhiều trường đại học hiện đã xây dựng hệ thống tra cứu trực tuyến. Việc tra cứu qua website giúp giảm thiểu tối đa việc phải xác minh văn bằng qua đường văn bản[4]. Tiết kiệm thời gian và chi phí cho cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức, cá nhân.
Trong tương lai, người tìm việc không cần sử dụng văn bằng giấy trong hồ sơ. Họ chỉ cần gửi đường dẫn tới trang web hoặc thông tin tra cứu. Trên cơ sở đó, người sử dụng lao động sẽ biết được các thông tin cần thiết.
Hệ thống tra cứu quốc gia
Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã xây dựng trang thông tin tra cứu văn bằng giáo dục nghề nghiệp. Lần đầu tiên, nhà tuyển dụng có thể nhanh chóng kiểm tra tính xác thực của văn bằng, chứng chỉ. Hệ thống này đang được mở rộng để bao gồm cả bằng đại học.
Thời gian tới, Bộ Lao động sẽ kết hợp với Bộ Giáo dục bổ sung thông tin về bằng cấp đại học, thạc sĩ và tiến sĩ. Điều này sẽ tạo ra hệ thống tra cứu toàn diện, giúp phân biệt bằng đại học giả và thật hiệu quả hơn.
Lời khuyên cho các nhà tuyển dụng
Các nhà tuyển dụng cần có quy trình kiểm tra bằng cấp rõ ràng và chuyên nghiệp. Không nên chỉ dựa vào “tờ giấy” bằng cấp để tuyển dụng lao động. Bằng cấp chỉ là điều kiện cần, quan trọng hơn là đánh giá năng lực thực sự của ứng viên.
Việc xác minh bằng cấp hiện nay rất đơn giản, nhanh chóng và tiện lợi Các đơn vị tuyển dụng có thể gửi công văn đến trường hoặc truy cập website để xác minh. Đối với trường nước ngoài, một số trường cũng đưa dữ liệu trên website.
Quy trình kiểm tra chuẩn
Đầu tiên, kiểm tra hình thức bằng cấp bằng mắt thường để phát hiện những dấu hiệu bất thường rõ ràng. Tiếp theo, tra cứu thông tin trên website của trường hoặc hệ thống tra cứu quốc gia. Cuối cùng, gửi yêu cầu xác minh chính thức nếu cần thiết.
Ngoài ra, cần đánh giá năng lực thực tế của ứng viên thông qua phỏng vấn và bài test. Việc kết hợp nhiều phương pháp sẽ giúp tuyển dụng được nhân lực chất lượng. Đồng thời tránh được rủi ro từ việc sử dụng bằng giả.
Câu hỏi thường gặp về phân biệt bằng đại học giả và thật
Làm sao để phân biệt bằng đại học giả và thật nhanh nhất?
Cách nhanh nhất là tra cứu trực tuyến trên website của trường đại học hoặc hệ thống tra cứu quốc gia. Chỉ cần nhập một vài thông tin cơ bản như họ tên, số hiệu bằng là có thể kiểm tra ngay. Nếu website không có thông tin hoặc thông tin không khớp, đó có thể là dấu hiệu của bằng giả.
Có thể phân biệt bằng đại học giả và thật chỉ bằng mắt thường không?
Theo các chuyên gia, rất khó phân biệt bằng thật – bằng giả chỉ bằng mắt thường vì công nghệ làm giả hiện nay rất tinh vi. Tuy nhiên, người có kinh nghiệm có thể phát hiện một số dấu hiệu như chữ ký không rõ nét, logo bị mờ, màu sắc không chuẩn. Nhưng cách chắc chắn nhất vẫn là xác minh qua dữ liệu của trường.
Máy soi bằng có thể phát hiện tất cả loại bằng giả không?
Máy soi bằng chuyên dụng có thể phát hiện hầu hết các loại bằng giả thông qua việc kiểm tra tem chống giả, dạ quang, mực in đặc biệt và các yếu tố bảo mật khác. Tuy nhiên, một số bằng giả được làm từ phôi thật có thể qua mặt máy soi. Do đó, cần kết hợp với việc xác minh thông tin tại trường để có kết quả chính xác nhất.
Thời gian xác minh bằng cấp tại trường mất bao lâu?
Việc xác minh trực tiếp tại trường thường mất khoảng 1 tuần để có kết quả chính thức bằng văn bản. Nếu gọi điện trực tiếp, có thể có thông tin sơ bộ nhanh hơn. Một số trường có hệ thống tra cứu trực tuyến cho kết quả ngay lập tức. Mặc dù mất thời gian, đây vẫn là phương pháp chính xác nhất để phân biệt bằng đại học giả và thật.